Een van de belangrijke geneesmiddelen in de antroposofische geneeskunde is het metaal Stibium, ofwel Antimoon.
Tegen aambeien worden stibiumzetpillen gebruikt, voor eczeem stibiumzalf, en bij psychosen stibium-injecties.
Zeer uiteenlopende kwalen dus, en dat ligt aan de basale werking van het middel.
Geschiedenis
Paracelsus, een beroemd arts uit de 16e eeuw, gebruikt als een van de eersten het stibium als geneesmddel. In de opvolgende tijden werd stibium gebruikt als braakmiddel. Hiertoe maakte men bekers van dit metaal, en liet de wijn daar een nachtje in staan. Dan vormde zich een wijnsteenzuur verbinding van stibium, en daags na een flink drinkgelag gebruikte men dit om te kunnen braken.
De Duitse vorst Franz IIe vaardigde een verbod uit tegen het gebruik van antimoon vanwege het misbruik ervan door monniken. Vandaar de naam: antimoon =anti mönch, tegen de monniken. Ook maakte men in die tijd kleine antimoonbolletjes als middel voor een betere spijsvertering. Men slikte ze in, en als ze er weer uitgekomen waren, werden ze weer gebruikt; vandaar de benaming “eeuwige pillen”.
In het begin van deze eeuw werd stibium ook in hoestpoeders verwerkt. Nu speelt het geen enkele rol meer in de reguliere geneeskunde.
Hardend
Het metaal antimoon is een zeer helder weerspiegelend metaal dat hard en brokkelig is. Antimoon heeft de eigenschap andere metalen harder te maken. Zelfs het vrij zachte lood kan hard worden. Dit werd toegepast in granaten. In de eerste wereldoorlog werd daar volop gebruik van gemaakt. De uitvinding van dynamiet heeft het delven naar antimoon (gelukkig) sterk verminderd.
Ook de drukletters van de drukkerijen bestonden uit het geharde lood. Het hardende wordt in de metallurgie nog altijd gebruikt. Als tin met antimoon wordt gehard, krijgt men een mooi zilverglanzend metaal, het britannia-metaal, dat bijv. voor bestek geschikt was.
Deze belangrijke eigenschap van antimoon noemen we hardend en vormend. Dit zal belangrijk blijken voor de geneeskundige werking. Tegenwoordig wordt het nog in brandwerende kleding gebruikt. Antimoon helpt vuur doven.
Antimoniet en levenskrachten
De vorm van het antimoonerts antimoniet (een antimoon-zwavelverbinding) is opvallend: het vormt staafjes, die vanuit één punt alle kanten op wijzen. Het laat een uiteenstralen naar de periferie zien. Het staat kennelijk onder invloed van dat soort krachten, die naar de periferie wijzen.
Die krachten, dat zijn de levenskrachten. Ze staan tegenover de aardekrachten, deze trekken samen naar een punt, zoals de zwaartekracht naar het middelpunt van de aarde werkt. De levenskrachten zijn centrifugale krachten die naar de periferie zijn gericht. Ook planten maken de levenskrachten zichtbaar. Met behulp van deze krachten groeit de plant tegen de zwaartekracht in naar de periferie, de kosmos.
Antimoniet is dus een mineraal dat met behulp van zwavel de levenskrachten zichtbaar maakt, die krachten die wegstreven van de aarde.
In deze levenskrachten brengt antimoon nu zijn hardende en vormende kwaliteiten.
De werking: vormend op eiwitprocessen.
Bovengenoemde eigenschappen en fenomenen helpen begrijpen wat Rudolf Steiner aangaf over de werking van het antimoon: het werkt vormend op eiwitprocessen. Nu zijn eiwitten bij uitstek stoffen die een mens opbouwen en alle levensprocessen mogelijk maken. Eiwitten zijn tere verbindingen die in een waterige omgeving werken, in het gebied van de levenskrachten. Antimoon verwees al naar dat gebied, en tegelijkertijd heeft het dus ook vormende eigenschappen.
Als antroposofische geneesmiddel
Bij geneesmiddelen heeft antimoon die nadere naam, stibium. En stibium is dus voor meerdre ziekten geschikt. Bij een eczeem komen allerlei eiwitsubstanties als schilfers of als eiwitrijk vocht naar buiten. Vandaar het nut van stibiumzalf: het geeft vorm aan de overmaat aan eiwitten. Ook bij ontstoken darmslijmvliezen is er zo’n soort teveel aan eiwitten, en is stibium een zinvol middel. Als het lichaam in dit soort situaties teveel eiwitten als bouwstenen aandraagt, dan gaat dat ten koste van de vorm. Immers, ter vergelijking, als een echte bouwplaats alsmaar volgestort wordt met steeds meer bakstenen, dan is er ook geen mogelijkheid een fatsoenlijke muur op te bouwen. Zo’n vormverlies is ook bij spataderen en aambeien (=inwendige spataderen) een probleem. De wanden van de zijn slap en verwijd; stibium werkt dan vormend en samentrekkend.
Bij psychosen is het zo, dat levenskrachten die normaliter in de organen werken, los raken en in het bewustzijn omhoog komen. Daar verschijnen ze als beelden en hallucinaties. Stibium brengt daar vorm, brengt deze levenskrachten terug naar de organen. Een injectie van 10 cc stibium in de ader kan een acute psychotische ontregeling snel tot rust brengen. Ook in andere omstandigheden waar een mens geen grip meer heeft op z’n lichaam, z’n levenskrachten, kan stibium dat weer herstellen.
Stibium oftewel antimoon is eigenlijk een middel dat de hele vormende kant van de mens omvat. Het vertegenwoordigd de vormkrachten die in de mens vanuit de bovenpool werken, vanuit het zenuwzintuigstelsel. Het houdt evenwicht met de groeikrachten die vanuit de onderpool, het stofwisselingsgebied, naar boven en naar de periferie willen dringen. De antimoonkrachten hebben we nodig voor dit belangrijke evenwicht in ons lichaam.
Het is daarom een oer-geneesmiddel.
Huib de Ruiter
Papier waarop gesmolten antimoon is uitgegoten. De gloeiende druppeltjes dansen rond en trekken hun zwarte sporen