Kwik (= Mercurius) is een vloeibaar element en dat is een bijzonderheid. Elementen zijn vast (bv. koolstof, calcium, lood enz) of gasvormig (zuurstof, waterstof, neon ed), maar eigenlijk nooit vloeibaar.
Kwik heeft een mooie glans, bijna zilverachtig. Dat komt terug in het griekse woord “Hydrargum” hydros is water, argos is zilver; dus water-zilver. In de chemie is de afkorting Hg, van hydrargum. Kwik hoort bij de zware metalen en is zelf een van de zwaarste. Een liter kwik weegt 11,3 kg. Kwik is dus loodzwaar! Van de zeven metalen is alleen goud zwaarder. Kwik vormt mooie druppels, hoe kleiner hoe ronder, een kleine druppel is praktisch helemaal rond. Komen twee druppels tegen elkaar aan, dan versmelten ze – in een oogwenk. Leuk om mee te spelen; velen kennen nog de vreugde om met de prachtig glanzende kwikdruppels te spelen als de koortsthermometer stuk gevallen was. De vele kleine druppeltjes konden tot steeds grotere druppels samengebracht worden, die echter heel moeilijk te pakken was. Kwik is ongrijpbaar.
Eeuwen geleden wist men geen raad met de beoordeling van kwik. Men geloofde niet dat het een metaal was, dit wonderlijke vloeibare spul. Rond 1840 vroor het in bij
Sint-Petersburg meer dan 40 graden, en dan wordt kwik vast. Een toen beroemde professor zag dat en liet vele mensen komen. Toen pas liet men zich overtuigen dat kwik een metaal is.
Kwik is ongelofelijk vloeibaar, meer dan water. Samen met het zware ervan is dat merkwaardig. Een vinger in een potje kwik steken is een belevenis. De vinger wordt ahw samengeknepen. Kwik maakt de huid niet ‘nat’. Het hecht niet zomaar aan stoffen. En omdat de meeste dingen lichter zijn dan kwik, komt alles wat in kwik terechtkomt bovendrijven. Het reinigt zichzelf.
Kwik verbindt zich wel met metalen. Het lost ze zelfs op. Goud, tin, zilver enz lossen in kwik op. Kwik is als water voor de metalen. Dit oplossen gaat heel langzaam, maar kwik kan toch niet in metalen flessen bewaard worden, met uitzondering van ijzer en nikkel. Die weerstaan kwik.
Een kwik-metaal verbinding heet een amalgaam.De Romeinen wonnen met behulp van kwik goud terug uit kleding waar goud in was verwerkt. Zij haalden hun kwik uit Spanje, uit Almaden, dat hedentendage nog een kwikmijn heeft.
In de tijd van de verovering van Zuid-Amerika door Spanjaarden en Portugezen werd het Spaanse kwik in grote hoeveelheden gebruikt. Gesteente werd vermalen en met kwik intensief vermengd. Daarmee konden de fijnste gouddeeltjes opgenomen worden. Door uitpersen in een zeemleren doek (kwik gaat daar doorheen) bleef een brei over van goud-amalgaam. Het amalgaam werd verhit, zodat het kwik verdampte met achterblijven van het goud. In de amazone delta liggen heden ten dage nog bootjes die hetzelfde procédé gebruiken om goud uit rivierslib te halen.
Een amalgaam is zo te maken dat het korte tijd kneedbaar is en dan hard wordt. Dan kan de tandarts er een gaatje in een kies mee vullen.
Een amalgaam voor een vulling bestaat bv. uit kwik, zilver en tin. Kwikvullingen worden bijna niet meer gebruikt wegens de mogelijke giftigheid. Sommige mensen laten alle kwikvulling vervangen omdat ze klachten zouden geven. Soms helpt dat, maar vaak ook niet. Met veel giffen is het zo: een groot deel van de mensen kan er tegen, een klein deel is
er gevoelig voor.
Kwik wordt in de natuur soms in pure vorm gevonden, maar meestal als Zinnober, het kwiksulfide. Het is een oranjerood erts, dat eeuwenlang ook als kleurstof voor schilders werd gebruikt. Zinnoberrrood is een van de minst oplosbare stoffen en is dan ook niet giftig. Het kon na lange tijd wel verkleuren naar zwart-blauw.
Kwik roept snel angst op vanwege giftigheid. Dat is ten dele terecht. Dan gaat het echter vooral om dampen. Gewoon kwik wordt niet door huid en slijmvliezen opgenomen. Het gaat wel vrij makkelijk in damp over. Dat een druppeltje kwik op de vloer al snel een kamer vol kwikdamp zou geven, is ongegronde angst. Er is een studie verschenen over de verdamping van de kwikdruppel die slechts geringe verspreiding van kwikdamp liet zien. Tegenwoordig is bekend dat de nieren opgenomen kwik vrij goed onschadelijk kunnen maken. Wel gevaarlijk wordt kwik in een chemische oplosbare verbinding, zoals het kwikchloride, het zg Sublimaat. Het is lange tijd als desinfectiemiddel gebruikt. Pas buitengewoon echt gevaarlijk wordt kwik in een organische verbinding. Daar was sprake van in de Minamata baai in Japan. Deze speciale kwikverbinding kwam in vissen terecht, en bij consumptie daarvan zijn veel mensen overleden. Ooit waren Israëlische sinaasappels met (metallisch) kwik ingespoten, bij wijze van terroristische intimidatie; die sinaasappels hadden rustig opgegeten kunnen worden (…). Kwik heeft echter langzamerhand een reputatie van gif bij uitstek opgebouwd. Zodra het woord kwik valt in relatie tot voedingsmiddelen stopt het denken en komt de angst opzetten. Het is zeker goed kwik met grote zorgvuldigheid te behandelen. Maar kwik is eigenlijk een te wonderlijk en mooi metaal om gedachteloos uit te bannen. Angst is een slechte leermeester.
Een grote rol heeft kwik gespeeld in de techniek. Het heeft door zij vloeibaarheid unieke mogelijkheden. Een thermometer met kwik is betrouwbaar omdat kwik heel gelijkmatig uitzet bij stijgende temperatuur. Bovendien hecht het niet aan het glas. Een barometer heeft een kolom van plusminus 76 cm kwik omdat het kwik zo zwaar is. Een barometer met water zou 10 meter hoog moeten zijn, hetgeen voor het aflezen natuurlijk erg onhandig is. De ouderwetse bloeddrukmeter werkt ook met een kwikkolom. Spiegels werden van kwik gemaakt, met een laagje tin om het kwik te amalgameren en zo vast te houden.
Er werden schakelaars met behulp van kwik gemaakt. Kwik in een buisjes kan van de en naar de andere kant stromen. Steken er aan één kan twee stroomdraadjes in het glas dan kan kwik deze twee draadjes verbinden aangezien het als metaal stroom geleid. Zo’n schakeling werd wel in thermostaten gebruikt. Het is niet lang geleden dat in de meeste huiskamers een Honeywell thermostaat zat. Daarin werd dit schakelprincipe toegepast.
In een TL lamp zit een beetje kwikdamp. Dat licht makkelijk op in een spanningsveld. In de ouderwetse hoogtezon zat een kwiklamp. Bij hoge temperatuur gloeit de kwikdamp en straalt een groenigblauw licht uit: UV licht.
In de geneeskunde heeft kwik rond 1900 furore gemaakt als geneesmiddel tegen syfilis. Het werd als zalf op de huid gesmeerd, iedere dag een andere plek, de linker arm, het rechter been, de rug, enz. Nu was syfilis moeilijk te genezen, en het kwik was giftig. Het spande er wel eens om of de patient zou genezen of zou overlijden aan de syfilis – of aan een kwikvergiftiging. Dat het grote hoeveelheden kwik werd opgenomen, bleek wel bij sectie van een overleden patient. In de holten van de botten zag men de druppeltjes kwik glanzen..
Kwik heet in de chemie “mercurius”. Mercurius was een godheid, die vleugels aan zijn voeten had, mooi gebouwd en beweeglijk. Hij bemiddelde tussen de godenwereld en de mensenwereld. In Egypte werd Mercurius Hermes genoemd.
De mens met veel kwik kwaliteiten in zijn karakter is beweeglijk, communicatief en handig. Het denken is snel combinerend, er is grote belangstelling voor van alles. Wordt het doel niet bereikt op directe wijze, dan wel via een achterdeur. Mercurius was de god van de handelaren. Die brengen een product van een plek waar teveel ervan is. bv graan, naar plaatsen waar er een tekort is. Zo verdienen ze hun geld. Mercurius was ook de god van de dieven. Die hebben dezelfde handigheden, en je zou kunnen zeggen dat die ook goederen halen van een plek waar er teveel van is naar een plek waar tekorten zijn. Tenslotte was Mercurius ook de god van de artsen. Maar het genezen is ook vaak bemiddelen en het harmoniseren van eenzijdigheden door stroming en uitwisseling te stimuleren.
Het kwikproces is een proces van stromen en bewegen. Alles wat in het lichaam stroomt, heeft met het kwikproces te maken. Blijft ergens vocht hangen, dan kan een kwikpreparaat dit weer op gang brengen.
Bij keelontsteking zijn vaak de amandelen opgezwollen; er is een pijnlijke stuwing ontstaan. Soms is een kou de oorzaak, maar ook diepe lotsgebeurtenissen kunnen een keelontsteking geven. Vaker is er stuwing doordat er een teveel was: bv teveel emotie. Een brok in de keel wijst er al op dat in de keel iets kan stuwen wat vanuit de emotie komt. Bij keelontsteking is het fysiek en zichtbaar geworden. Ook veel opnemen van informatie bv kan een keelontsteking teweegbrengen. Het zijn nogal eens scholieren en studenten die voor hun tentamens zitten die een keelontsteking krijgen. “Dat kan ik nu net niet gebruiken”, is dan de klacht. Omgekeerd is het juist het ongelimiteerd opnemen van nieuwe informatie datgene wat het lichaam tot een tegenreactie oproept. Amandelen zijn lymfklierachtig weefsel en spelen een rol bij de afweer van vreemde stoffen en invloeden. Te veel informatie opnemen wekt dan ook een afweerreactie op.. Het geneesmiddel is Zinnober D6; dit kan snel verlichting geven (soms in minuten). Tegenwoordig heet Zinnober bij Weleda ook wel: Cinnabariet, in feite de klassieke homeopatische benaming voor Zinnober.
Van de grote organen zijn het de longen die met kwik-mercurius te maken hebben. Het zijn organen van uitwisseling: kwikproces. Alle slijmvliezen staan ook onder de regie van het kwikproces: er is intensieve uitwisseling. Het zijn contactplaatsen tussen binnen en buiten.